Na świąteczne wyjazdy Polacy decydują się bardzo rzadko. Gdy nadchodzą święta Bożego Narodzenia ubieramy choinkę, w wigilię przełamiemy się opłatkiem, zjemy smaczną kolację, rozpakujemy prezenty i pójdziemy pasterkę. A czy zastanawialiście się jak takie święta obchodzą mieszkańcy innych krajów świata i czy te sposoby różnią się od polskich?

Jak świat długi i szeroki, tak w różnych krajach kultywowane są najrozmaitsze tradycje świąteczne. Podczas Bożego Narodzenia spożywa się inne potrawy, inaczej spędza się wolny czas, inni święci roznoszą podarunki. Ale jedno łączy wszystkich, niezależnie od szerokości geograficznej – choć przebywania w gronie najbliższych.

W krajach europejskich święta Bożego Narodzenia są jednym z najważniejszych wydarzeń roku. Wszędzie obyczaje nie są sztampą, wszędzie są wyróżnione, bogate w tradycje i zwyczaje. Poznajmy zatem klimat świąt w różnych krajach. Nadchodzą święta jak co roku.

Mieszkańcy Wielkiej Brytanii rozpoczynają przygotowania już w połowie listopada kupując prezenty swoim najbliższym. W Londynie na Trafalgar Square ludzie gromadzą się wokół ogromnej choinki, która jest tradycyjnym darem Norwegów. W czasie świąt występują tam chóry z różnych stron świata, które śpiewają kolędy. Londyn jest miejscem, w którym zaprojektowano pierwsze kartki z życzeniami zawierającymi napis: „Wesołych świąt Bożego Narodzenia i szczęśliwego Nowego Roku”. tu narodził się także zwyczaj pocałunków pod jemiołą. Taki pocałunek przynosi szczęście i spełnienie życzeń. Nie obchodzi się tu wigilii, bo dzień 24 grudnia jest jeszcze normalnym dniem pracy, to nastrój panuje już bardzo świąteczny. Wieczorem tego dnia dzieci, pełne oczekiwania, wywieszają swoje skarpety za drzwi. Nazajutrz w pierwszy dzień świąt, skarpety wypełnione zabawkami i słodyczami znajdują się pod choinką. Świąteczny posiłek spożywa się rodzinnie 25 grudnia, około piątej popołudniu. Obiad świąteczny składa się z indyka nadziewanego kasztanami. Na deser podaje się Christmas Pudding (plum-pudding) i placek z bakaliami. Poza tym dzień przebiega bardzo spokojnie.

W Hiszpanii na krótko przed świętami każda rodzina zaopatruje się w nową szopkę, która zastępuje tu choinkę. Wigilijna wieczerza rozpoczyna się po pasterce. Głównym daniem jest pieczona ryba, a odpowiednikiem opłatka jest chałwa na słodko podawana jest Ciasto Trzech Króli”, w którym zapieka się drobne upominki. Największym jednak wydarzeniem dla Hiszpanów jest loteria świąteczna. Gra się pojedynczo i w grupach, biurach, fabrykach, sklepach wyczekuje się wspólnie na wielką wygraną. Ponieważ każdy ma udział w wielkiej ilości losów, szansa chociażby małej wygranej jest dość duża.  Prezenty rozdawane są szóstego stycznia w święto Trzech Króli, na pamiątkę darów, które Jezus otrzymał od mędrców ze wschodu.

We Francji świąteczna atmosfera rozpoczyna się już klika tygodnie przed Bożym Narodzeniem. Ulice miast są przystrojone  kolorowymi lampkami i gwiazdkami. Właściciele sklepów prześcigają się w pomysłach dekorowania wystaw. Są to święta rodzinne. Francuzi wręczają sobie ręcznie robione kartki świąteczne oraz kupują prezenty. W przeciwieństwie do Polski we Francji nie ma wigilii. Potrawami podawanymi w pierwszy dzień świąt do wspólnego obiadu są ostrygi, pieczony indyk nadziewany różnymi specjałami oraz ciasto przekładane masą tortową i polane czekoladą. Pije się też dużo szampana. We Francji dzieci wierzą, że to mały Jezus przynosi im prezenty, które w wigilijna noc składa do bucików wystawionych przy kominku.

W Belgi wigilia jest okazją do rodzinnych spotkań. Dania nie są postne. Na bożonarodzeniowym stole znajdziemy ostrygi, homary, a także pieczonego indyka oraz babkę z kremem mocca. Po pasterce jedzona jest „bouguettse”, rodzaj kutii z pęczakiem. Głównym daniem jest dziczyzna w sosie śliwkowym i sorbet. Belgowie świętują dzień Bożego Narodzenia 25 grudnia, natomiast 26 grudnia jest normalnym dniem pracy.

To w Niemczech zwyczaj wprowadzania do domów choinki upowszechnił się w XVIII i przeniósł na pozostałe kraje europejskie. W Niemczech już trzy tygodnie przed świętami zawiesza się specjalny kalendarz, w którym dzieci znajdują każdego dnia aż do wigilii czekoladki lub inne słodkości. W praktycznie każdym niemieckim mieście odbywa się w okresie adwentu kiermasz bożonarodzeniowy. Na kiermaszu takim można kupić ozdoby choinkowe, prezenty, słodycze, przyprawy. Wszystko co jest ładne i kojarzy się ze świętami. Święta Bożego Narodzenia obchodzone są w Niemczech tradycyjnie w gronie rodziny i najbliższych przyjaciół. Na niemieckich stołach wigilijnych króluje sałatka kartoflana, pieczona kiełbasa i potrawy z kapusty kiszonej. Z ciast Niemcy podają pierniczki, bez których nie wyobrażają oni sobie świąt. Nie ma zwyczaju dzielenia się opłatkiem, czy zostawiania miejsca przy stole dla niespodziewanego gościa, za to przy kolacji każdy pod talerzem znajduje pieniążek co zapewnić ma rodzinie dostatek. Prezentów nie znajduje się pod choinką, lecz ułożone na stole. W pierwszy dzień świąt główna potrawą jest pieczona gęś lub kaczka i bożonarodzeniowa strucla z dużą ilością bakaliów.

Moglibyśmy opisywać święta we wszystkich krajach europejskich i na różnych kontynentach i wynikałoby z tych opisów jedno - mają one charakter rodzinny są pielęgnowane tradycje i zwyczaje kulturowe.

Gdybyś podróżniku znajdował się akurat w trakcie świąt gdzieś daleko od Polski wiedz, że sposób świętowania może znacznie się różnić od naszego polskiego, to atmosfera jest zawsze oparta na wzajemnym szacunku i dbałości o wartości uniwersalne. Ale każde święta są przepełnione radością i wiarą w sens życia.

doc. Krzysztof Dzieńdziura

Najlepsze życzenia świąteczne

Instytutu Administracji i Turystyki